FONOHOLIZM – uzależnienie od telefonu komórkowego.
- autorzy: Joanna i Jarek Burdek - założyciele projektu Offlajnowi.pl
- 14 stycznia, 2024
Spis treści
Sięgasz po komórkę, bo chcesz się odstresować. Włączasz sobie grę, social media lub TikToka, przewijasz filmy, bo nie masz co zrobić w wolnej chwili. Robisz to nawet między seriami, odruchowo. Problem w tym, że po takiej 30-minutowej sesyjce wcale nie czujesz się lepiej.
Często odczuwasz większy stres, podekscytowanie, sama nie wiesz co się z Tobą dzieje. Czasem na takim doomscrollingu mijają godziny i masz potem wyrzuty sumienia albo poczucie, że czas przecieka Ci przez palce.
Co to jest Fonoholizm – definicja fonoholizmu
Fonoholizm to po prostu uzależnienie od telefonu komórkowego. Kiedy za dużo go używasz, nie możesz się bez niego obejść, ciągle na nim siedzisz, rano pierwsze co, to po niego sięgasz i wieczorem — kładziesz się z komórką spać. To mogą być oznaki uzależnienia.
Przyczyny Fonoholizmu (uzależnienia od telefonów komórkowych) – czemu komórka uzależnia.
Turbo łatwa rozrywka vs. „trudne” czynności
My jako ludzie lubimy proste i łatwe rzeczy. Do takich należy rozrywka, którą dostajemy na komórce. Dużo łatwiej nam na niej „siedzieć” niż czytać książkę, trenować, uczyć się. Dlatego (też) ją wybieramy.
Komórka daje Ci dostęp do bardzo wciągającej treści. Praktycznie nic nie musisz robić, by z niej korzystać, a co równie ważne — nie musisz myśleć. BJ Fogg, sławny naukowiec badający nawyki sprawdził, kiedy ludzie wykonują określone czynności. Żeby coś zrobić, muszą być spełnione 3 warunki:
musisz mieć motywację,
musisz mieć umiejętność, musi to być odpowiednio proste,
musisz otrzymać bodziec.
Wykres BJ. Fogga
Źródło: B. Wouters, J. Growns, Online influence
Pomyśl teraz. Kiedy człowiek sięga po komórkę? Ten wykres pokazuje, że korzystanie z komórki nie wymaga od człowieka ani dużego poziomu motywacji, ani skomplikowanych umiejętności. Jak dostajesz powiadomienie — od razu sięgasz po komórkę. Bo to banalne. Z kolei sport (np. trening na siłowni) wymaga od nas już więcej motywacji i nie zawsze jest taki prosty. Szczególnie jeśli trening wymaga pójścia na siłownię. Musisz się ubrać, wyjść z domu itp.
Ta skłonność ludzi do wybierania najprostszych rozwiązań ma historyczne podłoże:
—
„Z ewolucyjnego punktu widzenia skłonność do chodzenia na łatwiznę jest przydatna. Przez większą część historii ludzkości
miała ona istotne znaczenie dla naszego przetrwania i postępu.
Wyobraźmy sobie, co by było, gdyby człowiek miał tendencję do wybierania zawsze linii największego oporu – gdyby nasi przodkowie za każdym razem zastanawiali się, jaki jest najtrudniejszy sposób zdobycia pożywienia, zapewnienia schronienia bliskim i utrzymania dobrych relacji z pozostałymi członkami plemienia. Nie przeżyliby!”
Greg McKeown, „To proste. Bez wysiłku rób to, co ważne”.
—
Łatwy dostęp do telefonu komórkowego — tu zaczyna się fonoholizm
Pójście po najmniejszej linii oporu to ludzka cecha, która pozwoliła nam osiągnąć rozwój i postęp. Jednak w tym wypadku do głosu doszła też inna skłonność człowieka: brak umiaru. Robimy często to, co nie wymaga od nas wysiłku. A w komórce mamy wszystko: telefon, aparat fotograficzny, dostęp do zakupów online, wykonywania połączeń, kontakt do bliskich osób. Zastąpiła nam wiele sprzętów. I to też rodzi uzależnienie od telefonu komórkowego.
Przyczyny uzależnienia — czemu to tak wciąga?
To nie przypadek, że nas wciąga. Oliver Burkeman, w genialnej książce: „Cztery tysiące tygodni” napisał: „Kiedy otwierasz dowolną aplikację mediów społecznościowych, po drugiej stronie ekranu czeka tysiąc osób, którym płaci się za to, żebyś od tego ekranu się nie oderwał”. Oni to twoje „wciągnięcie” zaprojektowali.
Fonoholizm. Dlaczego tak łatwo nam uzależnić się od komórki?
Ludzie od pokoleń szukają nowych informacji. Na tym polega ewolucja. Kiedy zdobywamy nową wiedzę, zalewa nas dopamina. Tak samo masz jak idziesz na siłownię, bo czeka cię Twój ulubiony zestaw ćwiczeń. Dopamina to hormon oczekiwania (na przyjemność). Korzystając z internetu i social mediów, sprawiasz, że ona wprost zalewa mózg, powodując, że chcesz jej więcej i więcej. Pomyśl, ile interesujących treści czeka na Ciebie, gdy tylko odpalisz smartphone.
Ale im więcej dopaminy „bierzesz”, tym więcej chce jej mózg, by osiągnąć ten sam poziom przyjemności. To tak jak używkami, tylko w tym wypadku narkotykiem jest ekran. To uzależnia, szczególnie dzieci, których mózg nie jest dojrzały i ani z dopaminą, ani z pokusami nie radzi sobie jeszcze w pełni.
–
„Smartfon działa jak kroplówka, która dwadzieścia cztery godziny na dobę dostarcza pokoleniu stale podłączonemu do internetu cyfrową dopaminę.”
D.Z Lieberman, M.E. Long, Dopamina. Naturalny dopalacz”
–
W miarę jak przyzwyczajasz się do większych dawek dopaminy, które dają Ci krótkie posty, filmiki, zaczynasz odczuwać coraz większe problemy. Nie umiesz się skupić się na wykonywaniu dłuższych serii ćwiczeń, na czytaniu, oglądaniu dłuższych treści, irytuje cię czekanie dłużej na efekty. Bo chcesz mieć wszędzie szybką dawkę szczęścia.
Zabierz dziecku komórkę, serio!
Używanie telefonu komórkowego (i fonoholizm) zaczyna się już od dziecka. To na dzieciach i młodzieży uzależnienia behawioralne zbierają ogromne żniwa.
Już małe dzieci uczą się, że kiedy marudzą, na przykład w samochodzie, od razu dostają komórkę. Dzięki temu od dziecka komórka jest dla nich czymś, co pozwala nie przeżywać trudniejszych emocji, tylko od nich uciekać. I potem w życiu stosują taki mechanizm: nudzę się — pac, w komórkę. Przykro mi — pac, w komórkę. Stresik — noto komórka. I tak cały czas.
I teraz wyobraź sobie, że ktoś taki zaczyna trenować. Ty wiesz, że do tego potrzeba czasu, wielu godzin żmudnych ćwiczeń i powtórzeń. Efektów nie widać czasami i miesiącami. Takie oczekiwanie natychmiastowych rezultatów w treningu to pierwszy krok do tego, by wcale nie ćwiczyć.
Objawy uzależnienia (Fonoholizmu) – rodzaje objawów uzależnienia od komórki
Stale siedzisz na komórce, czujesz przeciążenie informacyjne.
Kontakty komórkowe są częstsze niż te bez.
Komórka zajmuje Ci więcej czasu niż zajęcia poza pracą i szkołą.
Skrajny przypadek: nie potrzebujesz ich, bo masz komórkę.Nadmierne korzystanie z telefonu odbija się na relacjach rodzinnych (i z innymi ludźmi).
Jesteś często podenerwowana albo zdołowana. Masz obniżony nastrój.
Sięgasz po komórkę jak się stresujesz, albo żeby się uspokoić.
Masz mniej innych aktywności i mniej kontaktów społecznych na żywo.
Masz problemy ze snem. Przed ekranem smartfona często zasypiasz.
Pierwsze co robisz w nowych miejscach to szukanie zasięgu.
Bardzo dużo czasu spędzasz na portalach społecznościowych.
Komórka jest pierwszym, co robisz, jak wstaniesz.
Nie wyobrażasz sobie dnia bez komunikatora i pisania wiadomości tekstowych do znajomych.
Masz na telefonie sporo aplikacji.
Ciągle szukasz jakichś informacji na komórce, bo „musisz wiedzieć”.
W pracy lub szkole spędzasz czas na mediach społecznościowych.
Nie możesz się skupić.
Zaniedbujesz obowiązki domowe.
Wiele razy próbowałaś korzystać z komórki mniej.
Reagujesz na powiadomienia w telefonie jak dziecko na słodycze.
Fonoholizm – test (uzależnienie od telefonu) – jak rozpoznać uzależnienie?
https://offlajnowi.pl/uzaleznienie-od-telefonu-czy-to-masz/
Skutki Uzależnienia (Skutki Fonoholizmu)
Spędzanie czasu na telefonie nie pozostaje bez echa dla naszego mózgu i całego organizmu. To nie tylko problem „hard userów”. Fonoholizm, czyli uzależnienie od telefonu dotyka obecnie olbrzymiej części społeczeństwa.
A jakie skutki ma nadmierne korzystanie z internetu i telefonu?
Komórka koło łóżka — zakłóca skupienie, pamięć i sen.
Komórka obok nas: gorzej się uczymy, mniej zapamiętujemy.
Częściej używana powoduje: stres, depresję, stany lękowe, wzmaga brak cierpliwości.
Ignorowanie komórki: zjada naszą energię, męczy, bo ciągle musimy się powstrzymywać! A kiedy ktoś zabierze nam komórkę — wzrasta poziom kortyzolu (hormonu stresu).
Korzystanie z social media na komórce i ciągłe porównywanie z innymi daje nam gorsze samopoczucie, jesteśmy bardziej nieszczęśliwi, rośnie ryzyko depresji.
Przeciążenie informacjami — masz ich za dużo, nie wiesz, co wybrać, nie wiesz, na czym się skupić.
Problemy z koncentracją, pamięcią i rozproszeniem — w internecie tylko pobieżnie skaczesz po informacjach, do tego nie musisz zapamiętywać, bo wszystko można wyszukać,
FOMO (fear of missing out) – ciągle siedzisz na telefonie, bo boisz się, że coś Ci przepadnie,
wycofanie z życia towarzyskiego i samotność — relacje on-line mogą zastąpić te w realu, trudniej nam spotykać się z innymi, wychodzić z domu,
Im więcej komórki i social media tym gorszy sen! Niebieskie światło komórki opóźnia wydzielanie hormonu snu (melatoniny), mózg myśli, że jest wcześniej niż w rzeczywistości. Podczas snu mózg czyści się z toksyn i układa informacje. Zaburzenia snu mają negatywny wpływ na trening i zmniejszają jego efektywność.
To tylko niektóre z efektów nadmiernego korzystania z komórki i social media.
Leczenie Fonoholimu
Jakie jest na to lekarstwo? Po pierwsze odłóż komórkę, po drugie zacznij się ruszać!
Dawno, dawno temu, kiedy ludzie musieli uciekać przed dzikimi zwierzętami, nasze życie zależało od kondycji fizycznej. Dlatego (też) mózg lubi, kiedy jesteśmy w formie. Ludzie w formie dużo rzadziej cierpią na depresję i są szczęśliwsi. Można powiedzieć, że sport niweluje (przynajmniej trochę) negatywne skutki fonoholizmu. Sport jest najlepszym antidotum na stres A trening z trenerem to forma prawdziwych relacji społecznych, których tak bardzo nam brakuje.
Odłącz się, warto
Głowa musi odpocząć. Ona nie jest przyzwyczajona do takiej dawki informacji, musi odetchnąć, musi się ponudzić! A ciało potrzebuje odpoczynku. A nie odpoczywa jak, mózg przerzuca się to tu, to tam. By być spokojnym, warto się odłączyć.
Fonoholizm. Co możesz zrobić już dziś?
Nie lekceważ tego, jak się czujesz. Fonoholizm to poważne zagrożenie dla Twojego życia. Zdarza się, że soba uzależniona zamiast wykonwyania codziennych obowiązków spędza czas przed ekranem telefonu komórkowego. To uzależnienie jest stopniowo postępującym procesem. Na dłuższą metę to nie może się dobrze skończyć! W końcu za pomocą telefonu ogarniasz większość czynności i spędzasz na nim większość dnia. Dlatego, niezależnie od stopnia uzależnienia, warto skorzystać z pomocy specjalisty i pokonać uzależnienie od telefonu. Zanim ono pokona Twoje życie. Oto, co możesz zrobić dziś, by mniej siedzieć przed ekranem telefonu komórkowego:
Skorzystaj z pomocy specjalisty (psychoterapeuty). To na pewno pomoże Ci szybciej pokonac uzależnienie. Tutaj znajdziesz kontakty:
Wyłącz wszystkie powiadomienia.
Odinstaluj aplikacje social media z telefonu.
Odinstaluj komunikatory z telefonu.
Używaj social media wyłącznie na laptopie.
Zacznij kontrolować, ile czasu spędzasz na social media.
Jeśli nie możesz się powstrzymać — załóż blokadę godzinową.
Chcesz wiedzieć, czy jesteś uzależniona?
Zrób sobie test uzależnienia od komórki
Zrób sobie test uzależnienia od social media
Pamiętaj. Wypracowanie zdrowych nawyków wymaga czasu. To nie stanie się od razu. Ale jeśli czujesz, że jesteś lub możesz być uzależniona od smarfona – zacznij działąć już dziś, zanim stracisz kontrolę nad swoim życiem, a głęboką relację będziesz mieć tylko ze swoim telefonem.
Pomysłodawcami projektu są Joanna i Jarosław — małżeństwo strategów marki, wykładowców akademickich, ekspertów od neurocopywritingu.
W ostatnich latach rozwoju internetu oraz sztucznej inteligencji zaobserwowaliśmy, jaki wpływ technologia ma na życie nasze i naszych bliskich. Przez lata uczyliśmy firmy jak tworzyć treści, w które wierzy mózg.
Zauważyliśmy, jak ogromny wpływ nasza praca wywiera na ludzi. Bo im więcej treści produkujesz, tym więcej jest ich na świecie. Tym więcej dociera do klientów, zajmując ich uwagę i wzmacniając to pokolenie szklanych ekranów.
Dlatego dziś mówimy o tym głośno. Jak radzić sobie z technologią i mądrze jej używać. Jak nie dać się wykorzystywać.
Zapraszamy na blog i do kontaktu
